Eén jaar oorlog in Oekraïne: waar staan we nu?

‘Onze betrokkenheid bepaalt wie de oorlog wint. Jullie betrokkenheid.’ Met deze woorden spreekt minister van Defensie Kajsa Ollongren de aanwezigen toe tijdens een groot evenement van de Atlantische Commissie over één jaar oorlog in Oekraïne. In een stampvolle zaal van de Universiteit Leiden, leidde de minister 350 deelnemers – waaronder toonaangevende politici, beleidsmakers, experts én studenten – door het nieuwe geopolitieke landschap. Een speciale rol was weggelegd voor de Oekraïense minister van Defensie Reznikov, die via een videoverbinding aanwezig was.

De bijeenkomst op 23 februari in het Wijnhavengebouw in Den Haag werd georganiseerd in samenwerking met Jonge Atlantici, Universiteit Leiden en KVBK. Na de key note speech van minister Ollongren volgde een paneldiscussie met Hubert Smeets (Raam op Rusland), Han Bouwmeester (Ministerie van Defensie/NLDA), Willemijn Aerdts (Universiteit Leiden) en Bob Deen (Clingendael). Zij reageerden niet alleen op de woorden van Ollongren, en daarmee het standpunt van Nederland, maar met name op haar collega Reznikov uit Oekraïne. Hij benadrukte dat de oorlog eigenlijk al negen jaar gaande is en dat steun vanuit het Westen hard nodig blijft. Verder ging hij in op een veel besproken discussie: het eindpunt van de oorlog en hoe een overwinning voor Oekraïne eruitziet. Samengevat benoemde Reznikov drie punten: herstel van de grenzen van voor de inval van de Krim in 2014; Russische herstelbetalingen; het bestraffen van oorlogsmisdaden.

De panelisten gingen vooral in op het door Reznikov geschetste vraagstuk: hoe ziet een Oekraïense overwinning eruit? Hierin is draagvlak voor steun op de lange termijn een belangrijk punt, zeker als de strijd zich ontwikkelt tot een langdurige uitputtingsslag. Een nieuwe Russische actie rond 24 februari werd uitgesloten om meerdere redenen: zo lijkt het Russische leger het Oekraïense leger continu te onderschatten, waardoor het valkuilen voor zichzelf opwerpt. Daardoor is het niet bij machte een grote beslissende verassing te bewerkstelligen. Of de Oekraïners op korte termijn een beslissing kunnen forceren is eveneens twijfelachtig. Wat wél duidelijk uit de paneldiscussie naar voren is gekomen, is dat de verwevenheid tussen geopolitiek, economie, culturele aspecten en historische argumenten hebben bijgedragen aan het ontstaan van de oorlog, het verloop van de oorlog en dat die aspecten uiteindelijk ook van invloed zullen zijn op de uitkomst van de oorlog.

Foto: Shutterstock / Kutsenko Volodymyr

Aftermovie – Eén jaar oorlog in Oekraïne