Atlantische Onderwijsconferentie 2023

Afgelopen jaar is een turbulent jaar geweest door de oorlog in Oekraïne en zodoende vormen de geopolitieke dreigingen voor Europa dit jaar het thema van de Atlantische Onderwijsconferentie.  Hiermee opent Hans Luyendijk de conferentie. Bij Paushuize te Utrecht is dr. Sabine Mengelberg – universitair docent veiligheidsstudies aan de Nederlandse Defensie Academie – de eerste spreker. Realisme of liberalisme? Of zit daar nog iets tussenin? Binnen deze stromingen wordt het nieuwe Europese veiligheidslandschap besproken vanaf 1990 tot het heden. Een keuze die in Europa lang niet gemaakt hoefde te worden, of die Europese mogendheden niet wilde maken: wie is vriend en wie is de vijand? Het afgelopen jaar heeft echter duidelijk gemaakt dat Europa als geopolitieke speler moet concurreren met onder andere China en ook met de Verenigde Staten die zich steeds meer focussen op the Pacific region.

 

Prof. dr. Jaap Verheul – bijzonder hoogleraar trans-Atlantische Betrekkingen aan de Radboud Universiteit – haakt in op de lezing van Mengelberg. Ter introductie geeft Verheul eerst een kleine geschiedenisles over het oude Paushuize waarna hij verder ingaat op de recente ontwikkelingen in de geschiedschrijving van trans-Atlantische betrekkingen. Uit zijn boekenkast heeft Verheul de meeste geschikte boeken gekozen die aansluiten bij de geschiedenis van deze betrekkingen sinds 1945. Elk van deze boeken wordt gelinkt aan stromingen binnen internationale betrekkingen – realisme, liberalisme en constructivisme – waarna een aantal iconische boeken worden besproken gericht op de samenleving als geheel. Concluderend geeft Verheul aan dat de Verenigde Staten diep verdeeld is over zijn eigen rol in de wereld en noemt hij dit ook wel de “Atlantic drift”.

 

Na de koffiepauze begint de tweede sessie waarin medeoprichter van The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS), Michel Rademaker in gaat op de relatie tussen klimaat en vrede & veiligheid. Hierin staan de dreigingen centraal en zorgt klimaatverandering ervoor dat risico’s toenemen. Door middel van data gedreven modellen en satellietbeelden worden geografische gebieden ingedeeld met prognoses op verschillende risicogebieden zoals overstromingen, droogte en hitte. Na Rademaker begint dr. Lauren Gould – universitair docent Conflictstudies aan de Universiteit Utrecht – met de vraag “Are you at war?” de laatste lezing over technologische ontwikkelingen met daarbij horende kansen en bedreigingen. Remote warfare is een belangrijke ontwikkeling met grote implicaties voor maatschappij en politiek. Hoe gaan democratieën om met drones en zijn landen sneller geneigd zich te mengen in conflict door deze geavanceerde technologieën? Op deze vragen werd verder doorgepraat tijdens een aansluitende discussie tussen de sprekers en de docenten in de zaal.

 

Na de lunch werden er verschillende workshops aangeboden. Tijdens de workshop van kennisplatform TILT werd besproken dat verifiëren en de oorsprong van informatie belangrijk is en gingen de docenten zelf aan de slag met het maken van fake news. In de workshop van TerInfo werd gediscussieerd en uitgelegd hoe om te gaan in het klaslokaal met onderwerpen als terrorisme, politiek geweld of andere gevoelige onderwerpen. Na afloop van de conferentie werd de dag nabesproken en wisselden de deelnemende docenten van gedachte tijdens de borrel.

Foto header: Ivan Marc / Shutterstock